Một số dạng khủng hoảng

Trong quá trình phát triển của một đời người, mỗi người đều phải trải qua những giai đoạn phát triển khác nhau, những sự kiện khác nhau liên quan tới cuộc sống của mình. Tình trạng khủng hoảng có thể nảy sinh do hoàn cảnh đặc biệt hay do đặc điểm của quá trình phát triển của con người. Mức độ trầm trọng của khủng hoảng (như thời gian lâu hay nhanh, hậu quả nhiều hay ít, ảnh hưởng của khủng hoảng …) lại phụ thuộc khá nhiều vào đặc điểm tính cách của mỗi người.

Khủng hoảng được hiểu như một trạng thái sốc tinh thần bị tạo bởi một sự kiện hoặc một chuỗi sự kiện bất thường. Tình trạng này có thể kéo dài từ 1- 8 tuần và hậu quả là gây ra những ảnh hưởng tiêu cực trầm trọng tới cá nhân, khiến cá nhân trở nên rối trí, bất lực, mất cân bằng, căng thẳng và giảm sút các hoạt động chức năng vốn có.
Dưới đây là một số dạng khủng hoảng thường gặp
- Khủng hoảng nảy sinh trong quá trình phát triển:
Loại khủng hoảng này thường thấy khi cá nhân bước vào những giai đoạn khác trong quá trình phát triển (có thể gọi là thời kỳ quá độ). Sự chuyển tiếp này đòi hỏi cá nhân có một số vai trò trách nhiệm mới mà họ chưa được chuẩn bị đầy đủ về tâm lý xã hội dẫn đến tình trạng khó, hoặc không thể thích ứng kịp. Những giai đoạn này có thể thấy như: sự chuyển tiếp từ lứa tuổi thanh thiếu niên sang lứa tuổi trưởng thành, nam nữ kết hôn, phụ nữ sinh con đầu lòng, người già về hưu.
- Khủng hoảng nảy sinh do tình huống:
Loại khủng hoảng này có thể thấy khi một sự kiện bất ngờ xảy ra mà cá nhân không được biết trước, không có sự chuẩn bị đối phó; hoặc khi một sự kiện căng thẳng có thể được dự đoán trước sẽ xảy ra trong tương lai, tuy nhiên sự kiện này khiến cho đời sống sinh hoạt hàng ngày của cá nhân thay đổi, hoặc đảo lộn khiến cá nhân khó thích ứng. Trường hợp thường thấy như có người thân (người mà cá nhân phụ thuộc về tình cảm) bị chết, hoặc chia xa; gặp phải tai nạn, thiên tai; hoặc mất khả năng tự chủ về thể chất và tinh thần ...
Khủng hoảng kéo dài có thể gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực trực tiếp tới bản thân người bị khủng hoảng và gián tiếp tới những người xung quanh. Dù trải qua loại khủng hoảng nào nhưng để vượt qua giai đoạn này thì người bị khủng hoảng cũng rất cần có sự hỗ trợ của người thân và của những người có chuyên môn để có những cách đối phó và ứng phó hợp lý và hiệu quả.