Phân tích vẻ đẹp của chị em Thúy Kiều

Nguyễn Du là đại thi hào của dân tộc ta. Tên tuổi của ông gắn liền với tác phẩm “Truyện Kiều” - kiệt tác số một của văn học trung đại Việt Nam. Có lẽ đoạn thơ “Chị em Thuý Kiều” trích trong tác phẩm là những vần thơ tuyệt bút. Chỉ bằng 24 câu thơ lục bát, Nguyễn Du đã miêu tả cả tài, sắc và đức hạnh của hai chị em Thuý Vân, Thuý Kiều với tất cả lòng quý mến, trân trọng của nhà thơ.

Đoạn trích “Chị em Thuý Kiều” nằm trong phần : “Gặp gỡ và đính ước”, sau phần giới thiệu gia cảnh gia đình Thuý Kiều. Với nhiệt tình trân trọng ngợi ca, Nguyễn Du đã sử dụng bút pháp nghệ thuật ước lệ cổ điển, lấy những hình ảnh thiên nhiên để gợi, tả, khắc hoạ vẻ đẹp chị em Thuý Kiều thành những tuyệt sắc giai nhân.

Trước hết, Nguyễn Du cho ta thấy vẻ đẹp bao quát của hai chị em Thuý Kiều trong bốn câu đầu:

Đầu lòng hai ả tố nga,
Thuý Kiều là chị, em là Thuý Vân.
Mai cốt cách, tuyết tinh thần,
Mỗi người mỗi vẻ mười phân vẹn mười.

Nhà thơ dùng từ Hán Việt “tố nga” chỉ những người con gái đẹp tinh tế để gọi chung hai chị em Thuý Vân, Thuý Kiều. Hai chị em được ví von có cốt cách thanh cao như hoa mai, có tâm hồn trong sáng như tuyết trắng. Mỗi người có vẻ đẹp riêng và đều đẹp một cách toàn diện. Từ cái nhìn bao quát ấy, nhà thơ đi miêu tả từng người. Bằng nghệ thuật ước lệ tượng trưng, liệt kê, nhân hoá, tác giả miêu tả vẻ đẹp của Thuý Vân là vẻ đẹp trang trọng, quý phái, phúc hậu:

Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang
Hoa cười , ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da

Vẻ đẹp của Thuý Vân có sự hoà hợp với tự nhiên, như ngầm dự báo trước tương lai êm ấm, bình lặng trong cuộc đời nàng.

Tác giả dùng thủ pháp đòn bẩy, tả khách hình chủ, tả Thuý Vân trước rồi mới tả Thuý Kiều. Vân đã đẹp, Kiều càng muôn phần đẹp hơn. Thuý Kiều lại có nhan sắc “ sắc sảo mặn mà”. Kiều “sắc sảo” về trí tuệ, “mặn mà” về tâm hồn. Đặc biệt, vẻ đẹp ấy thể hiện qua đôi mắt “làn thu thuỷ nét xuân sơn”. Đôi mắt chính là cửa sổ tâm hồn, đôi mắt Kiều trong sáng, long lanh như làn nước mùa thu, đôi lông mày thanh tú như nét núi mùa xuân. Nếu vẻ đẹp của Thuý Vân được thiên nhiên tạo hoá sẵn sàng nhường nhịn thì với Thuý Kiều, vẻ đẹp ấy lấn át cả thiên nhiên, khiến cho thiên nhiên ấy phải đố kị, ghen ghét:

“ Kiều càng sắc sảo mặn mà,
So bề tài sắc lại là phần hơn,
Làn thu thuỷ, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh”

Nếu như nhan sắc của Thuý Kiều khiến cho nghiêng thành đổ nước, không ai sánh bằng thì tài năng của nàng may ra mới có người thứ hai.

“Sắc đành đòi một, tài đành hoạ hai,
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi hoạ, đủ mùi ca ngâm”

Thuý Kiều thông minh do thiên bẩm nên tất cả những môn nghệ thuật: thi hoạ, ca ngâm, nàng đều rất điêu luyện, đặc biệt là tài gảy đàn: “Cung thương làu bậc ngũ âm”. Nàng không chỉ giỏi về âm luật mà còn biết sáng tác. Khúc nhạc “Bạc mệnh” mà nàng sáng tác làm cho người nghe phải rơi lệ.

Như vậy, vẻ đẹp của Thuý Kiều là sự kết hợp giữa sắc-tài-tình. Chính vẻ đẹp ấy cũng ngầm dự báo một số phận không êm đềm, bình lặng như Thuý Vân, mà đầy trắc trở, éo le.

Những câu thơ cuối khái quát về cuộc sống đức hạnh của chị em Thuý Kiều:

“Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai”

Hai chị em sống trong môi trường gia giáo, nề nếp, tránh xa những chuyện thị phi ong bướm ngoài đời.

Đoạn thơ “Chị em Thuý Kiều” đã tái dựng tài tình chân dung hai trang tuyệt sắc giai nhân Thuý Vân, Thuý Kiều bằng nhiều biện pháp ẩn dụ, tượng trưng, hình ảnh ước lệ, từ ngữ trong sáng, giàu sức gợi. Qua chân dung hai chị em Thuý Vân, Thuý Kiều, nhà thơ Nguyễn Du đã bộc lộ thái độ trân trọng, ngợi ca vẻ đẹp người phụ nữ. Đó chính là một trong những biểu hiện rõ nét của tư tưởng nhân đạo Nguyễn Du trong “Truyện Kiều”.

"Không phải ngẫu nhiên Nguyễn Du lại tả em trước chị sau.Tác giả thật tài tình khi sử dụng biện pháp đòn bẩy,lấy Thúy Vân làm nền cho Kiều :

"Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn"

Nguyễn Du cũng sử lặp lại công thức tả từ khái quát đến cụ thể.Chỉ bằng 2 từ láy "sắc sảo ,mặn mà" tác giả đã gợi nên cho người đọc thấy đc vẻ đẹp của Kiều:đó là vẻ đẹp sắc sảo của trí tuệ,đằm thắm mặn mà của nhan sắc.

đã rất nhiều lần Nguyễn Du nhấn mạnh vẻ đẹp trí tuệ luôn tỏa sáng ở Kiều ,vd như:"anh hoa phát tiết ra ngoài"

Khi tả Vân, ND tả chi tiết từ mái tóc khuôn mặt đến lời nói cử chỉ nhưng tả Kiều ông chỉ thiên về gợi tả
"Làn thu thủy nét xuân sơn"

Nàng có đôi mắt thăm thẳm như làn nước màu thu,với đôi lông mày thanh tú của dáng núi mùa xuân.ND đã chọn 2 mùa tươi trẻ nhất trong năm để đặc tả đôi mắt Kiều-một vẻ đẹp vĩnh cửu trường tồn mãi với thời gian :

"hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh"

nếu vẻ đẹp của Vân khiến cho thiên nhiên phải thua, nhường bước cho nàng đinthì trước vẻ đẹp của Kiều thiên nhiên nảy sinh lòng đố kijvif trước nàng thiên nhiên k tươi trẻ bằng nàng,k quyến rũ bằng nàng....Như vậy có thể nói vẻ đẹp của Kiều vượt ngưỡng thiên nhiên,thiên nhiên k đủ sức chứa.Ẩn trong từng câu chữ như lời dự báo trước số phận k êm đềm của Kiều.tác giả còn sử dụng điển tích điển cố để miêu tả vẻ đẹp của kiều.Tác giả dường như cũng chịu ảnh hưởng của Trung quốc về công thức miêu tả trang quốc sắc thiên hương như:"chim sa cá lặn","nghiêng nước nghiêng thành"

"Một hai nghiêng nước nghiêng thành"

tác giả sử dụng điển tích điển cố nói về người phụ nữ đẹp khiến cho người ta quên đi bổn phận thiêng liêng của mình,sẵn sàng từ bỏ tất cả.

Nếu như vẻ đẹp của Vân là vẻ đẹp của pha lê trong tủ kính thì vẻ đẹp của kiều là vẻ đẹp sắc sảo tinh anh của trí tuệ mang đậm chất tình đời tình ngừơi.Tác giả còn tuyệt đối hóa sắc đẹp của kiều :"sắc đành đòi một,tài đành họa hai".sắc dẹp của kiều thì chỉ có một còn tài thì may ra mới có người thứ hai sánh kịp.

đặt cạnh bức tranh về sắc là bức tranh về tài hoa của Kiều

"Thông minh vốn sẵn tính trời"

khi nói về tài hoa của kiều,tác giả đã đảo ngữ thông minh lên đầu cậu để nhấn mạnh cho người đọc thấy sự thông minh trời phú là điểm nổi bật nhất trong tài hoa của kiều :

"pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm
cung thương làu bậc ngũ âm
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một chương
Khúc nhà tay lựa nên chương
Một thiên bác mệnh lại càng não nhân"

Kiều làm thơ vẽ tranh đều giỏi,tài nào cũng xuất sắc,có thể trở thành nghề mà thậm chí là "nghề riêng".Nhưng tài hoa nổi bật nhất của nàng là đánh đàn,đạc biệt bản "bản mệnh" do nàng sáng tác mỗi khi tấu lên lạ khiến người nghe them não lòng.Nó cũng như dự báo trước cho số phận k êm đềm bình lặng của nàng.Và có lẽ chính nàng cũng nhận ra đc điều đó về số phận của mình.thiên nhiên và cuộc đời như đang bủa vây dăng bát nàng bắt nàng phải trả giá cho sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành và tài hoa có một không hai của mình.

Như vậy,sắc -tài-tình đã kết hợp thật đẹp trong vẻ đẹp của người con gái họ Vương.Ẩn trong từng câu chữ là lời trân trọng và ngợi ca về trang tuyệt thế giai nhân .................... .